Achterwielen voor handbewogen rolstoelen

Wielen fungeren als een brug tussen de rolstoelgebruiker en de grond. Door de mechanica van achterwielen te begrijpen - waarom het ene type verschilt van het andere - kunnen er weloverwogen keuzes gemaakt worden met betrekking tot de achterwielen van een rolstoel. Bij handbewogen rolstoelen wordt er over het algemeen gekozen voor spaakwielen. Het voordeel is dat deze relatief licht van gewicht zijn en sterk genoeg voor het gebruik bij een rolstoel.

Hoe werken spaken in een achterwiel van een rolstoel?

Spaken moeten onder spanning staan ​​om een ​​gewicht te kunnen dragen, net zoals bij een touw. Als de wielen draaien, worden de onderste spaken samengedrukt en worden de bovenste spaken uitgerekt. Om dit systeem te laten werken, moeten de spaken altijd voldoende spanning hebben zodat ze, zelfs onder de compressie die op hun werkt, nog onder spanning staan. Als de spaken niet altijd allemaal onder spanning staan, kunnen ze geen gewicht dragen en zouden ze breken en de velg verbuigen.  

Spaken worden in het midden van een wiel aan de buitenzijde van de naaf bevestigd. Voor degenen die helemaal nieuw zijn in rolstoelmechanica, de naaf is de metalen cilinder in het midden van het achterwiel waar de asbus doorheen gaat. De naaf is altijd breder dan de velg zelf.

Aan het uiteinde van elke spaak bevindt zich een nippel waar deze de velg raakt. Door aan de nippel te draaien wordt de spaak strakker, dat wil zeggen, het verhoogt de spanning op die spaak. Bij de velg liggen de spaken direct achter elkaar in het midden van de velg.

Bekijk je een achterwiel van boven dan creëren de spaken een ‘V-vorm’. De linker en rechter spaken moeten allemaal precies gelijk afgesteld zijn, zodat de velg precies in de middenpositie staat ten opzichte van de naaf. Dit zorgt voor de meest efficiënte voortstuwing en tracking van een rolstoel. Wanneer er schade is aan de spaken of het wiel, heeft dit een enorme invloed op de rijeigenschappen.

Wat is het effect van het gewicht van een achterwiel

Er is veel onduidelijkheid over het effect van het gewicht van een achterwiel bij het rijden met een rolstoel. Om dit goed te kunnen begrijpen is het belangrijk dat de wet van de massatraagheid duidelijk is. Zonder al te diep op complexe natuurkunde in te gaan, is dit een wet waarin beschreven wordt dat een gewicht zich van nature verzet tegen een verandering van snelheid. Dat wilt zeggen dat een zwaar wiel lastig op snelheid te brengen is, maar eenmaal op snelheid, de neiging heeft om op die snelheid door te willen rollen. De energie die nodig is om een zwaar wiel op snelheid te krijgen is in eerste instantie hoog maar om hem op snelheid te houden kost relatief weinig energie. Dit principe is ook wel bekend van de werking van een vliegwiel.

Het rijgedrag van een rolstoelgebruiker heeft echter vooral nadeel van deze massatraagheid. Met een rolstoel wordt er relatief veel gemanoeuvreerd, waardoor er vaak afgeremd en versneld wordt. Elke keer dat er wordt afgeremd of versneld, wordt er tegen de massatraagheid in gewerkt wat energie kost en zorgt voor een verhoogde belasting op het lichaam. Hoe lichter het wiel is, hoe meer profijt de rolstoelgebruiker daarvan heeft bij het rijden en sturen in een rolstoel.

Een ander voordeel dat ervaren zal worden bij lichtgewicht wielen is wanneer ze met regelmaat getild en gemanoeuvreerd moeten worden bij bijvoorbeeld een transfer in de auto. Hoe lichter het wiel, hoe makkelijker te tillen en hoe eenvoudiger te manoeuvreren.

Welke typen achterwielen zijn er allemaal?

Om een goede keus te kunnen maken voor een type achterwiel is het belangrijk om te weten welke typen er zijn en wat de verschillen zijn.

Universeel kruisgespaakt achterwiel

Bij een kruisgespaakt wiel kruisen de spaken elkaar in de buurt van de naaf. Door de spaken in een kruispatroon te plaatsen, wordt de sterkte van een wiel vergroot, vooral tegen torsiekrachten. Dit type wiel is een veel toegepast wiel wanneer de wens bestaat voor een super stevig wiel tegen lage kosten. Nadeel van het kruisgespaakte achterwiel is dat dit het zwaarste wiel is dat wordt aangeboden. Het universeel kruisgespaakte achterwiel heeft 36 spaken.

Design achterwiel

Het design achterwiel is radiaal gespaakt. De spaken kruisen elkaar niet bij de naaf wat zorgt voor een minimalistische uitstraling. Het compromis is dat ze minder sterk zijn dan de gekruiste spaken, wat weerspiegeld wordt in een lager gebruikersgewicht. Voor gebruikers boven de 100 kg adviseren wij altijd kruisgespaakte wielen. Het design wiel heeft 36 spaken.

Lichtgewicht achterwiel

Het lichtgewicht achterwiel is, net als het design wiel, ook radiaal gespaakt. Ze verschillen van het design achterwiel doordat het design van de spaken, velg en naaf zo licht mogelijk is in gewicht zonder te veel in te leveren aan sterkte. Het lichtgewicht achterwiel is over het algemeen de voordeligste optie die gekozen kan worden in 25". De standaardmaat is 24" wielen, maar een groter achterwiel kan nodig zijn voor een optimale hoepelbeweging. Lichtgewicht achterwielen hebben 24 spaken.

Proton achterwiel

Het Proton achterwiel is het allerlichtste wiel dat wordt aangeboden. Net als het design wiel en het lichtgewicht wiel zijn het radiaal gespaakte achterwielen. Net als het lichtgewicht achterwiel heeft dit wiel 24 spaken, alleen is hier het design nog verder aangepast om gewicht te besparen. Wanneer iemand met grote regelmaat de wielen afneemt en los moet tillen (bijvoorbeeld in een auto) of wanneer de wielen zo licht mogelijk moeten zijn, is het proton achterwiel de beste keus.

Spinergy achterwiel

Spinergy is een merk spaakwiel. Zij hebben verschillende typen high-end spaakwielen in hun assortiment. Ze kenmerken zich door het gebruik van bijzondere spaken. Waarbij de andere genoemde achterwielen de spaken van metaal zijn, bestaat elke spaak bij een Spinergy achterwiel uit 30.000 (polyfenyleen bensobisoxazole) vezels. Deze vezels zijn 3 keer zo sterk als roestvrijstaal met slechts de helft van het gewicht. De vezels zijn naast supersterk ook nog in staat tot het absorberen van trillingen, zodat deze niet doorgegeven worden aan de rolstoelgebruiker.

Deze achterwielen staan bekend om hun kwaliteit en comfort. Ze zijn zeer sterk, duurzaam en snel, ideaal voor actieve rolstoelgebruikers en voor gebruik tijdens het sporten en handbiken. Spinergy achterwielen zijn nagenoeg onderhoudsvrij!

Spinergy wielen hebben minder spaken, namelijk 18 of 12, wat ze zeer geschikt maakt voor iemand met een beperkte handfunctie. De kans dat spaken geraakt worden tijden het hoepelen is kleiner en minder spaken zorgen voor een betere grip op de naaf bij het afnemen van de achterwielen.

Het laatste voordeel van een Spinergy achterwielen is het design. De wielen zien er super goed uit en er zijn ook nog eens allemaal kleuren spaken te kiezen om het design volledig aan te laten sluiten op je rolstoel. Bij de meeste leveranciers is dit mogelijk als een special.

Als afsluiting geef ik graag een overzicht van alle besproken achterwielopties. Hoe verhoudt de stevigheid zich tot het aantal spaken en wat is het gewichtsvoordeel ten opzichte van een rolstoel uitgerust met universeel kruisgespaakte wielen.

Lees ook onze reeds gepubliceerde Education in Motion artikelen.