Het kiezen van de juiste elektrische rolstoel

Het adviseren van een elektrische rolstoel werpt vaak de uitdaging op om een heleboel verschillende aspecten af te wegen om tot een juist advies te komen. Dit advies bepaalt in grote mate hoe de gebruiker de rolstoel kan gebuiken in zijn/haar dagelijkse leven.

Deze aspecten kunnen onder andere bestaan uit de volgende punten:

• Aandoening - met welke medische situatie(s) moet er rekening gehouden worden?
• Gebruiksomgeving - waar wordt de voorziening gebruikt, in huis, op het werk en/of buitenshuis?
• Houding - wat is de zithouding van de gebruiker, zijn houdingswisselingen mogelijk?
• Bediening - hoe wordt de rolstoel bediend? Is een bedieningskast met joystick mogelijk of moet er naar speciale bedieningen gekeken worden?
• Transfers - hoe maakt een gebruiker een transfer, via een staande positie, via een zijwaartse transfer of wordt er gebruik gemaakt van een tilsysteem?
• Vervoer - wordt de rolstoel gebruikt in een auto of bus? En zo ja als bestuurder of als passagier?
• Wensen - wat zijn de wensen van de gebruiker, wat vindt hij/ zij belangrijk aan de rolstoel of wat wil hij/zij met de rolstoel doen?

In meer of mindere mate spelen al deze aspecten een rol bij het kiezen van een geschikte elektrische rolstoel.

Aandoening

Wat de reden ook is dat iemand aangewezen is op een elektrische rolstoel, er zijn een aantal zaken die specifieke aandacht verdienen.

Cognitie

Het is belangrijk bij het selecteren van de aandrijving van de rolstoel of iemand in staat is om met een voorwiel aangedreven rolstoel te rijden of dat een midwielaandrijving toch beter is. Denk ook aan de besturing van de elektrische rolstoel. Wellicht is het beter om te kiezen voor een stand alone joystick vanwege de eenvoud.

Comfort

Heeft de gebruiker een aandoening waarbij extra comfort vanuit bijvoorbeeld vering nodig is, denk hierbij aan aandoeningen rond de wervelkolom (bijvoorbeeld hernia, (incomplete) dwarslaesies en/of metastasen) en aandoeningen rond de gewrichten (bijvoorbeeld EDS). In dat geval zou een rolstoelbasis met extra vering zoals een hybridaandrijving goed kunnen werken.

Spasmes

Wanneer er sprake is van oncontroleerbare bewegingen kan het in bepaalde situaties handig zijn om extra stevigheid in het zitsysteem te bouwen. Denk hierbij aan extra stevige armsteunen bijvoorbeeld.

Ernstige progressieviteit

In het geval van een aandoening met een snel progressief verloop (zoals bij ALS) is het niet alleen van belang dat de voorziening snel geleverd kan worden, maar ook daarna snel aangepast kan worden. Sowieso is het slim om bepaalde opties op voorhand al op de rolstoel te bestellen, omdat de verwachting vaak is dat die op de korte termijn toch nodig gaan zijn.

Maar denk ook aan het snel en makkelijk schakelen met special controls, het Link-It systeem van Sunrise Medical stelt je in staat om makkelijk en snel special controls te plaatsen en af te stellen.

Gebruiksomgeving

Het gebruiksgebied van de rolstoel heeft natuurlijk invloed op de keuze van met name het aandrijfprincipe. Traditioneel bestaan elektrische rolstoelen als voorwiel en achterwiel aangedreven varianten, waarbij de voorwielaandrijving wat meer voor de kleinere ruimtes geschikt is vanwege de compactere draaicirkel en de achterwiel wat meer voor buitenshuis vanwege de koersvastheid.

De laatse jaren zien we echter een enorme verschuiving naar midwiel aangedreven rolstoelen. Bijna elke fabrikant biedt tegenwoordig een midwielaandrijving aan. Door de aandrijfwielen onder de gebruiker te plaatsen kan je de meest compacte draaicirkel bewerkstelligen, terwijl je daarnaast ook de meest intuïtieve besturing hebt. De rolstoel draait namelijk nagenoeg om dezelfde as als het lichaamsdraai-as.

Sinds kort bestaat er een 4^e aandrijfsysteem, de hybridwielaandrijving. Bij deze aandrijving zitten de aandrijfwielen op een positie tussen een achterwiel- en een midwielaandrijving in. Hiermee wordt het beste van de midwieler (compact en intuïtief draaien) gecombineerd met het rijcomfort van een achterwieler.

Houding

Wat voor zithouding heeft de gebruiker? Wat is hier voor ondersteuning bij nodig? Elektrische rolstoelen worden in de Benelux veelal uitgevoerd met de polsterdelen van Sedeo Pro. Deze comfortabele polsterdelen bieden de ultieme mix tussen comfort en ondersteuning voor veel gebruikers. Mocht er dus meer ondersteuning en/of correctie plaats moeten vinden, dan kunnen de rolstoelen uitgevoerd worden met het uitgebreide assortiment aan JAY artikelen (zitkussens, rugleuningen, hoofdsteunen en positioneringselementen).

Uniek hierin zijn de JAY rugleuningen en zitkussens waarbij een actieve temperatuurregulatie mogelijk is zoals het koelen en verwarmen van de rug en het revolutionaire JAY Balance Cryo zitkussen die met een actieve koeling het risico op decubitus zo laag mogelijk houdt. En natuurlijk is het ook mogelijk om te werken met speciaal gemaakte zitsystemen zoals ortheses.

Daarnaast zijn er diverse elektrische verstellingen mogelijk zoals kantelverstelling, zitlift (hoog/laag), rughoekverstelling en verstelbare beensteunen.

Is er nog meer nodig? Dan kunnen zelfs volledige transferfuncties, volledige ligfuncties of zelfs sta-op stoelen geadviseerd worden.

Bediening

Standaard heeft een elektrische rolstoel altijd een joystick bediening. Met deze joystick in combinatie met knoppen op de stuurkast kan de gebruiker alle functies van de rolstoel gebruiken zoals rijden, zithouding verstellen, verlichting bedienen etc. Soms komt het voor dat een joystick bediening niet mogelijk is. Gelukkig bestaat er dan de mogelijkheid van speciale bedieningen.

De mogelijkheden hierin zijn enorm, het is vaak een kwestie van zoeken naar dat lichaamsdeel van de gebruiker waar hij/zij de meeste functie heeft. Vervolgens kan er gewerkt worden met compacte joysticks, licht bedienbare joysticks, hoofd- of kinbesturingen of zelfs bediening met een enkele knop.

Een adviseur van Sunrise Medical kan hierbij helpen en op locatie de verschillende mogelijkheden samen uitproberen.

Transfers

Hoe maakt een gebruiker de transfer van en naar de rolstoel? Als dit via een staande positie gaat is het belangrijk dat de ruimte onder de zitting vrij is om de voeten te plaatsen. In het geval van een centraal gemonteerde voetplaat moet deze opgeklapt worden of moet deze tot aan de grond kunnen zakken.

Een zijwaartse transfer is natuurlijk ook mogelijk, let hierbij goed op, op welke montage gekozen wordt voor de armsteunen. Zijn deze goed wegklapbaar?
Zorg in het geval van een transfer met een verrrijdbare tillift dat de poten van de lift goed om de rolstoel heen kunnen rijden.

Vervoer

De meeste elektrische rolstoelen die op de markt zijn, kunnen gebruikt worden als zitplaats in bijvoorbeeld een taxi. Ze dienen dan op de juiste manier gecrashtest te zijn en vastgezet te worden met spanbanden. Vaak zal de gebruikershandleiding van de voorziening hier gedetailleerde uitleg over geven.

Het is echter ook mogelijk om te werken met een vastzetsysteem, waarbij de rolstoel automatisch gelockt wordt in een ontvanger zoals het Dahl Docking vastzetsysteem. Hiermee kan de gebruiker zichzelf zelfstandig vast zetten en het voertuig eventueel besturen. Let op dat de rolstoel wel geschikt is en succesvol gecrashtest moet zijn voor dergelijke vastzetsystemen.

Wensen

Naast al bovengenoemde punten is het ook belangrijk om naar de specifieke wensen van de gebruiker te vragen. Wat vindt de gebruiker belangrijk aan de rolstoel. Dit kan een kleur of een snelheid zijn, maar ook hele specifieke punten zoals de rolstoel moet nog door de deur van mijn tante kunnen waar ik elke week op bezoek ga, of de stoel moet nog onder de kaarttafel rijden, of de hoog/laag van de rolstoel moet hoog genoeg gaan om met mijn collega’s op ooghoogte te kunnen borrelen. Vele van deze specifieke wensen dragen bij aan de maatschappelijke participatie van de gebruiker en zijn dus van groot belang.

Door onder andere rekening te houden met bovenstaande punten tijdens de selectie en pasfase van een voorziening kan er een goed onderbouwd advies gegeven worden aan de gebruiker.

Sunrise Medical heeft een breed assortiment aan elektrische rolstoelen die modulair opgebouwd zijn. Hiermee is het mogelijk om voor elke gebruiker een elektrische rolstoel te vinden die volledig aansluit bij zijn/haar wensen en behoeften.

Arnaud Hundepool | Market Manager Benelux